Nieuws
Blogs over De Digitale Kooi
Kick-off Duurzaam Digitaal Groningen

Eind september vond de kick-off van Duurzaam Digitaal Groningen plaats: het eerste event van de gemeente Groningen in een reeks bijeenkomsten over digitalisering en overheid. Data wordt immers steeds belangrijker in onze samenleving.
Ronald Damhof, Chief Data Officer van het ministerie van Justitie en Veiligheid, gaf tijdens de kick-off een lezing. De benodigde voorwaarden voor overheidsprofessionals om datagedreven te werken, en de rol die gemeenten daarbij spelen kwamen zoal aan bod.
Professionals die werken aan digitalisering van gemeenten en andere instanties uit de (semi)publieke sector vormden het publiek. Aansluitend op de lezing van Damhof was er een verdiepende tafelsessie, waarbij Stichting Kafkabrigade de rol van discussieleider op zich nam.
JenV Dataconferentie

Er zijn grote problemen in de datahuishouding van de overheid. Zo is er geen overzicht van gegevensstromen, kunnen wettelijke eisen niet altijd nageleefd worden en kan het recht op inzage maar beperkt gerealiseerd worden. Het ministerie van Justitie en Veiligheid organiseert deze maand een conferentie over de datalevenscyclus, waarmee zij aandacht wil organiseren voor de grondoorzaken hiervan.
Stichting Kafkabrigade verzorgt de keynote op deze conferentie. Medewerkers van het ministerie die betrokken zijn bij de vorming van databeleid en de uitvoering daarvan kunnen na de lezing aansluiten bij een open tafelgesprek.
Arjan Widlak en Eva González Pérez ontvangen Brüll-prijs tijdens symposium 'Van informatie-uitwisseling en rechtsbescherming’
Op 11 november 2022 organiseert Stichting Kritisch Commentaar Fiscale Wetgeving en Fiscaal Beleid een symposium met als thema 'Van informatie-uitwisseling en rechtsbescherming’. De Stichting reikt periodiek de Professor Dieter Brüll-prijs uit aan personen of instellingen die de Nederlandse belastingdienst, de belastingrechter of de fiscale wetgever kritisch hebben gevolgd.
Dit jaar mogen Arjan Widlak en Eva González Pérez de prijs in ontvangst nemen. De laatste keer dat de prijs werd uitgereikt, was in 2016.
Verschillende sprekers, waaronder de prijswinnaars, zullen bij het symposium een voordracht houden. Na afloop is er een borrel. Iedereen kan zich gratis aanmelden door een mail te sturen naar profdrdbrullprijs@gmail.com.
Evaluatie van de Uitvoeringswet AVG

De AVG kent iedereen, maar de Uitvoeringswet Algemene Verordening Gegevensbescherming - UAVG in 't kort - misschien niet. Deze wet vult de ruimte in die Europese lidstaten hebben om op bepaalde specifieke punten nationale regelingen te treffen. De UAVG regelt bijvoorbeeld de oprichting van de Autoriteit Persoonsgegevens als toezichthouder op de AVG en de meldplicht voor datalekken. Maar de UAVG regelt ook de zeer ruime uitzondering in Nederland op artikel 22 van de AVG voor geautomatiseerde besluitvorming, althans waar dat geen profilering is en een wettelijke verplichting of noodzakelijk voor de vervulling van een taak van algemeen belang.
Administratieve rechtvaardigheid in de digitale tijd

In Nederland is er geen overzicht van gegevensstromen, is correctie van gegevens nauwelijks geregeld, en gaat de betekenis van gegevens makkelijk verloren. Die ondoorzichtige opzet van de ‘bureaucratische cloud’ leidt tot onrecht. Een signaal of een gegevenswijziging op de ene plek kan leiden tot onbekende gevolgen bij een onbekend aantal andere organisaties. De mogelijkheid van burgers om zich hiertegen te verweren is zeer beperkt. Daarom staat de digitalisering van de overheid in Nederland op gespannen voet met een rechtvaardige omgang met burgers. Dit moet anders, en dat kán ook.
Kitty Koelemeijer podcast over Volwassen Digitale Overheid
Kitty Koelemeijer is hoogleraar, toezichthouder en ondernemer. In haar tweewekelijkse podcast heeft zij gesprekken technologie, innovatie, management en ondernemerschap. En over economie, psychologie en artificial intelligence.

Arjan Widlak was te gast bij Kitty Koelemeijer. Kitty spreekt met Arjan over de oorzaken en gevolgen van bureauratisch falen. Arjan geeft toelichting op digitalisering als verdelingsgvraagstuk, de toeslagenaffaire, de noodzaak voor databegroting en de rol van zijn Stichting Kafkabrigade. Ook zijn boeken De Digitale Kooi en Volwassen Digitale Overheid komen aan de orde. Met veel voorbeelden en tips voor burgers en ondernemers. De aflevering is te beluisteren via de bekende audiokanalen, en er is een video-opname te bekijken op YouTube.
Rekenkamer heeft aandacht voor algoritmen, maar niet voor de burger
Het beeld dat de Rekenkamer neerzet slaat de plank echter mis, zowel qua feiten, qua theorie als qua aanbevelingen.
Vorige week publiceerde de Algemene Rekenkamer het onderzoeksrapport “Aandacht voor algoritmes”. Daarin zegt zij een overzicht te schetsen van waar het rijk algoritmes inzet, welke soorten en effecten er zijn en hoe de sturing daarop is vormgegeven. Het beeld dat de Rekenkamer neerzet slaat de plank echter mis, zowel qua feiten, qua theorie als qua aanbevelingen.
Tijdelijke commissie uitvoeringsorganisaties
Stichting Kafkabrigade schreef op verzoek een position paper over de rol van de politiek in het hervinden van de menselijke maat bij automatische netwerkbesluiten van uitvoeringsorganisaties: Leiderschap zonder kennis is kansloos.
Leiderschap zonder kennis is kansloos.De parlementaire commissie uitvoeringsorganisaties doet onderzoek naar de oorzaken van de problemen bij uitvoeringsorganisaties en het verlies van de menseiljke maat daarbij.Een belangrijk onderdeel daarvan is ook de rol van de Tweede Kamer zelf. Zij verzocht Stichting Kafkabrigade om een "position paper".
Stichting Kafkabrigade is geen tegenstander van digitalisering, van automatische besluitvorming en ook geen principieel tegenstander van gegevensuitwisseling tussen overheidsorganisaties. Maar er zijn wel belangrijke blinde vlekken, die maken dat de digitalisering nu op een onwenselijke manier uitpakt voor individuele burgers en bedrijven en de samenleving als geheel.
Betekenisvolle transparantie
Wekelijkse column van Arjan Widlak in het Financieele Dagblad
Wie een besluit van de overheid ontvangt, zoals een terugvordering van je kinderopvangtoeslag, je WOZ aanslag of wat dan ook, vindt erg veel tekst op zo'n brief. Maar precies wat je wilt weten om het besluit te controleren of te corrigeren, dat staat er niet. Wat zou betekenisvolle transparantie moeten zijn in de praktijk?
Regeldrukvermindering door digitalisering, maar niet voor iedereen
Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) constateert op basis van onderzoek van Stichting Kafkabrigade samen met Ockham dat de basisregistratie personen bijdraagt aan minder regeldruk. Dat geldt echter niet voor iedereen en veel potentieel is nog onbenut
Uit het onderzoek naar de bijdrage van de Basisregistratie personen aan de vermindering van regeldruk haalt ATR drie bevindingen naar voren:
- De BRP heeft bijgedragen aan het verminderen van de regeldruk. De BRP is noodzakelijk voor deze vermindering van regeldruk, maar tegelijk zou deze vermindering niet tot stand zijn gekomen zonder de verbetering van andere processen.
- De verbetering van gegevensstromen werken mogelijk ontremmend. We zien dat de soms spectaculaire daling in regeldruk door verbeteringen in het proces teniet worden gedaan door een nog grotere toename van het aantal voorgeschreven situaties waarin het product moet worden aangevraagd en door een verhoging van de kosten.
- Er is nog een groot onbenut potentieel voor verdere reductie regeldruk. Zelfs bij processen die model kunnen staan voor 'beste processen' zien we bijna overal kansen om de regeldruk verder te verlagen met behulp van bestaande mogelijkheden van de BRP.
In haar advies besteedt ATR aandacht aan verbetermogelijkheden rondom vijf thema's. Daarbij gaat het allereerst om het beter benutten van het potentieel van de BRP. Door bijvoorbeeld niet onnodig uittreksels te vragen en gegevens beter te gebruiken ten dienste van de burger kan de regeldruk direct verminderen. Nieuwe reductiemogelijkheden liggen in het gebruik van praktische gegevens in de basisregistratie, zoals een e-mailadres of telefoonnummer. De verandering zit daarbij niet alleen in de gegevensset zelf, maar vooral in de gedachte dat voor sommige persoonsgegevens in de administratie van inbewoners de burger zelf vergaand in controle kan zijn. Ten derde is het van belang om de negatieve bijeffecten van de BRP weg te nemen. Bijvoorbeeld om burgers de mogelijkheid te bieden foutieve gegevens in de BRP veel makkelijker te kunnen corrigeren. Data-zuinigheid is een vierde thema waarmee (ervaren) regeldruk kan worden gereduceerd. En tot slot adviseert ATR om bij nieuwe wet- en regelgeving met een BRP-component een betere analyse uit te voeren, zodat onnodige regeldruk kan worden voorkomen.